Preventie door anders werken
We kunnen het ons haast al niet meer voorstellen. Werken van negen tot vijf op een kantoor op een uur file rijden van huis. Of als haringen in een ton naar kantoor in een overvolle trein, in een klam klimaat van natte jassen en miljarden bacillen. Je moet er niet meer aan denken. Corona heeft geleid tot een ongelofelijk snelle leercurve. Plotseling kunnen via het internet prima vanuit huis werken. Sterker, naast wat nadelen, biedt thuiswerken ook veel voordelen. Even tussendoor een wasje draaien, een uurtje naar buiten bij mooi weer, kinderen naar school brengen, thuis zijn voor een pakketje, enzovoort en zo verder. Desnoods de zonnige vrije middag compenseren in de avonduren. Meester zijn over eigen tijd.
Nu de tweede golf aanhoudt, worden de nadelen ook gevoeld. Collega’s worden gemist, de spontaniteit verdwijnt, structuur houden is lastig, een hele dag calls is doodvermoeiend en communiceren via het scherm is niet hetzelfde als persoonlijk contact. Leidinggevenden worstelen met sturen op afstand. Management by walking around is er niet meer bij. En mensen vertrouwen en loslaten is lang niet iedere chef gegeven. Controle op resultaat, er is software die online de productiviteit meet, werkt averechts en schendt de privacy. Management by trust is het nieuwe normaal. Arbo-regels zijn voor kantoorgebouwen goed geregeld, maar hoe zit dat met de honderdduizenden thuis kantoortjes? Werken op een houten stoel aan de keukentafel is voor een uurtje geen probleem. Dag in dag uit werken met de laptop op de bank is een recept voor RSI. In de praktijk voldoen thuiswerkplekken bijna nooit aan de eisen die de wet stelt. De werkgever is verantwoordelijk voor een gezonde en veilige werkplek. Dat geldt voor de thuiswerkplek net zo goed als voor kantoor. Waaraan de thuiswerkplek moet voldoen, vind je in deze Infographic van TNO.
Organisaties zijn hardhandig geconfronteerd met de ernstige gevolgen van de pandemie. We verwachten dat organisaties zullen leren van deze crisis en preventief beleid gaan voeren om de effecten van toekomstige calamiteiten beter te managen. Ingenieursbureau Arcadis is met tien kantoren verspreid over Nederland een goed voorbeeld. Het beleid van Arcadis is om duurbetaalde ingenieurs niet ver te laten reizen. Beter tien kleinere locaties dan één fancy hoofdkantoor. Bij bedrijven die duurzaam werken wordt het reisgedrag van werknemers kritisch bekeken. Waarom een werknemer uit Den Bosch vijf dagen per week naar de Zuidas laten reizen als twee dagen voldoende is? Of beter nog, twee dagen op een sub-locatie in Den Bosch. We verwachten dat na de Corona-crisis werken niet meer hetzelfde wordt. Thuiswerken, onder betere omstandigheden dan nu, zal voor een deel blijven. Het kantoor, dichter bij huis, wordt veel meer een ‘meeting place.’ Een prettige werkomgeving met flexwerkplekken en ontmoetingsruimtes. De transitie van kantoorgebouwen behelst meer dan het verplaatsen van een paar systeemwandjes. Om het kantoor aan te passen op een prettige en productieve omgeving voor straks is wijziging van de inrichting, de verlichting, de ventilatie en het meubilair nodig. Het nieuwe werken vergt ook aanpassing van het personeelsbeleid en arbeidsvoorwaarden, zoals werktijdenregeling, bereikbaarheid en aanwezigheid, reis- en thuiswerkvergoeding, beoordelingssystemen, Arbo-regels, enzovoort.
Samenvattend: Preventie door anders werken vraagt om een integrale visie op huisvesting, kantoorinrichting, thuiswerkplekken, human resources, Arbo en management.